طرح صنعتی خصوصیات مربوط به شکل و ساختار و یا نقش و تزیینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرایند صنعتی است که در کالا ایجاد جذابیت می کند و به ارزش تجاری و قابلیت فروش یک محصول می افزاید. پلمپ دفاتر ماده 20 قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجاری ، طرح صنعتی را به شرح ذیل تعریف می کند:
"هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط،رنگ ها و یا بدون آن،به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد،طرح صنعتی است.در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی باشد" .
در ایران برای اولین بار در سال 1304 قانونی برای ثبت و حمایت علایم تجاری و صنعتی تصویب گردید که بعداَ در سال 1310 مورد تجدید نظر قرار گرفت.علاوه بر قانون مزبور،آیین نامه ای نیز در سال 1328 برای ثبت اجباری علامت صنعتی برای بعضی از مواد دارویی و خوراکی و لوازم آرایشی تصویب گردید.
رواج طرح های صنعتی و توسعه فروش اجناس تحت علایم تجاری و طرح های صنعتی،باعث گردید که کشورهای مختلف برای حفظ تولیدات خود و جلوگیری از تجاوز دیگران به حقوق تجار و صاحبان صنایع، مقررات بین المللی وضع نمایند که علامت تجاری نه تنها در کشور آن ها مصون از تعرض باشد بلکه در کلیه ممالک مورد حمایت قرار گیرد زیرا اجناس کارخانجات فقط در یک کشور به فروش نمی رود بلکه در تمام دنیا عرضه می شود و اگر کالای مورد یک علامتی مرغوبیت داشته باشد اشخاص به علامت مزبور عادت کرده و جنس مزبور را طلب می نمایند.
اگر بنا شود که اشخاص دیگری اجناس تقلیدی که خصوصیات جنس اصلی را نداشته باشد به مشتریان بدهند اعتماد و اطمینان اشخاص از آن جنس سلب شده نه تنها سازندگان آن زیان می بینند بلکه مصرف کنندگان نیز فریب خورده و اشخاص شیاد و سود جو از شهرت طرحی سوء استفاده کرده و جنس بد را به جای جنس خوب تحویل می دهند.این موضوع مخصوصاَ درباره مواد دارویی و خوراکی و لوازم آرایش که با سلامت و بهداشت جامعه ارتباط دارد فوق العاده خطرناک می باشد.از این جهت در پایان قرن نوزدهم اتحادیه ای برای حمایت مالکیت صنعتی بین چند دولت تشکیل گردید که به اتحادیه پاریس معروف است و امروزه اغلب دول به اتحادیه مزبور ملحق گردیده اند.دولت ایران نیز طبق قانون 14 اسفند به این اتحادیه ملحق گردیده است.
ثبت طرح صنعتی برای آن حمایت قانونی فراهم می کند.حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی به شرح ذیل است:
الف-بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد،توسط اشخاص،مشروط به موافقت مالک آن است.
ب-بهره برداری از یک طرح صنعتی که عبارت است از ساخت،فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی
ج-مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند ( ب) را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتاَ موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد،در دادگاه اقامه دعوی نماید.
به طور کلی ثبت طرح صنعتی، مانع از کپی برداری غیر مجاز از آن می شود و به عنوان یک دارایی تجاری،مبنای اعتماد مصرف کنندگان قرار می گیرد.
یک طرح صنعتی معتبر،نشانه ای از موقعیت و موضوع محصول،ریسک های درک شده کمتر توسط مصرف کنندگان و هزینه های پایین مصرف کنندگان برای جمع آوری و پردازش اطلاعات برای تصمیم گیری می باشد. از این رو مسائل مربوط به علائم تجاری و طرح های صنعتی با توجه به تاثیری که بر موضوعات مرتبط با انسان دارد در خور توجه و مداقه بسیار است.
در حقیقت،طرح صنعتی برای شناساندن جنس از لحاظ کیفیت آنست و وسیله ای ایست که در مقابل رقابت تجاری،تجار با توسل به آن،نوع جنس و متاع خود را به خریدار عرضه داشته و در حقیقت ضمانت مرغوبیت جنس را می نمایند.
در دنیای امروز که اغلب اجناس به طور یکنواخت تهیه شده و مردم فرصت کنترل مرغوبیت آن ها را ندارند اهمیت این موضوع خیلی بیشتر می شود.
به این ترتیب،ملاحظه می شود که طرح و علامت،مشخصه ی جنس است .بدین منظور، فقط آماده کردن یک طرح صنعتی نتیجه نهایی روند طرح ریزی نیست،بلکه « ثبت طرح» هدف نهایی است.
- ۰ ۰
- ۰ نظر