فیلترهای هود لامینار

فیلتراسیون ذرات به وسیله هود های لامینار

به جرات می توان گفت فیلترهای هود لامینار اصلی ترین و مهم ترین نقش را در عملکرد صحیح انواع کلاس های هود لامینار ایفا می کنند. هود شیمیایی فیلتر اولپا و فیلتر هپا از انواع فیلترهای هود لامینار هستند که در هود لامینار یا هود میکروبی تعبیه می ­شوند تا بسته به کلاس بندی هود لامینار، محیط آزمایشگاه، پرسنل و نمونه مورد مطالعه را از آلودگی هایی نظیر گرد و غبار و آیروسل ها حفظ کنند. تفاوتی که انواع کلاس های هود های لامینار دارند، در تعداد فیلتر ها و نحوه عملکرد آن ها خلاصه می شود. این نوع فیلتر ها(فیلتر هپا و اولپا) تقریبا شبیه به یکدیگر هستند و جنس یکسانی دارند ولی تفاوت هایی نیز در بین آن ها وجود دارد که در ادامه بیشتر به آن ها می پردازیم.

فیلتر های هپ و اولپا تنها در هود ها کاربرد ندارند بلکه انواعی از فیلتر های هوا با بازدهی بالا در بخش های مختلف آزمایشگاه های میکروبی، زیستی، الکتریکی، لیزر و پلاسما و … مرود استفاده قرار می گیرند.

فیلتر هپا

فلتر HEPA که مخفف High-Efficiency Particulate Air است نوعی فیلتر هوا است که معمولا داخل هود­های لامینار قرار می­ گیرد. ورقه­ های داخل این فیلتر از جنس مواد پلیمری و الیاف تا شده و منظم هستند. دلیل تا خوردگی این ورقه ­ها این است که سطح تماس با هوا بیشتر شود تا عمل جذب و فیلتراسیون به صورت گسترده­ تر انجام شود. در لا به­ لای ورقه­ های فیلترهای هود لامینار یک سری ورقه از جنس آلومینیوم نیز وجود دارد که توسط آن­ ها فیلتر الکتریکی صورت می­ گیرد. این نوع از فیلتر های هود لامینار می توانند حداقل 99.97 درصد از ذرات معلق در هوا شامل آئروسل ها و گرد و غبار را جذب کنند.

یکی از تفاوت های هود های لامینار کلاس I و کلاس II در تعداد فیلتر HEPA است. در واقع هود لامینار کلاس I مجهز به تنها یک فیلتر است در حالی که در هود کلاس II دو فیلتر جایگذاری شده است. همچنین هود لامینار و هود شیمی به ترتیب در وجود و عدم وجود فیلتر ها نیز تفاوت دارند.

در آزمایشگاه های میکروب شناسی در صورتی که روی میکروارگانیسم های خطرناک آزمایش انجام می شود، باید یک هود آزمایشگاهی مجهز به فیلتر هپا مخصوص تصفیه هوا برای جلوگیری از انتشار هوای آلوده در حین آماده سازی نمونه های توبرکولوز (سل) ، قارچی، ویروسی و باکتریایی در قسمت بالای فضای آماده سازی در نظر گرفته شود.

پایین ترین رده­ فیلتر هپا (Hepa10)  قادر است 85 درصد ذرات آلوده و گرد و غبار و بالاترین رده­ هپا (Hepa14) قادر است 99.97 درصد ذرات با قطر 0.3 میکرومتر را جذب کند، این رده ­بندی براساس قدرت فیلتر و جذب آن­ ها صورت می ­گیرد. با استفاده از فیلتر هپا، ذرات با چسبیدن به فیبر از طریق انتشار، رهگیری و یا ضربه به دام می افتند.

مکانیسم جذب در فیلتر هپا

فیلتر هپا ذرات معلق در هوا را با سه روش زیر جذب خود می­ کند:

• مسدود کردن (Interception)
• پراکندگی و انتشار (Diffusion)
• فیلتر و جذب ذرات به علت تراکم بافت الیافی (Impact)

عوامل موثر در جذب ذرات وسیله فیلتر های هپا

سه عامل ضخامت فیلتر، سرعت جریان هوا و قطر الیاف تشکیل دهنده فیلتر در جذب ذرات آلوده و آیروسل ­ها به وسیله فیلتر هپا تاثیر دارند.

فیلترهای هپا معمولاً در محیط ­هایی به کار می ­روند که حداکثر تراکم نسبی غبار در آن کمتر از 2 میلی گرم در هر متر مکعب از هوا ­باشد. هرچه کارایی فیلتر هپا در حذف ذرات ریز بیشتر باشد مقاومت بیشتری نیز در برابر عبور جریان هوا خواهد داشت.

اندازه­ متداول فیلتر­های هپا ۰.۶×۰.۶×۰.۲۵ متر است که برای جریان هوای ۰.۴ متر مکعب در ثانیه و افت فشار ۰.۵ تا ۱ اینچ آب طراحی شده است.

فیلترهای با کارایی بالا به طور معمول در بیمارستان­ ها، اتاق­ های ایزوله، صنایع دارویی و ساخت تراشه­ های کامپیوتری مورد استفاده قرار می ­گیرند.

فواید فیلترهای هود لامینار برای سلامت پرسنل

انواع هود لامینار بر اساس نوع فیلتراسیون و حفاظت از کاربر و محیط می توانند فواید زیر را داشته باشند:

• ضد آلرژی
• تقویت سلامت قلب و عروق
• محافظت ویروسی و تصفیه هوای تنفسی
• خواب بهتر و کاهش حملات آسمی
• کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه از طریق تنفس دود دست دوم

زمان مناسب تعویض فیلرت های هود لامینار

فیلترهای هپا به طور میانگین 3 سال یا 1500 ساعت عمر می کنند اما اگر در محیط آزمایش خود آلودگی مشاهده کردید ممکن است این فیلتر سوراخ شده باشد، و یا به دلیل وجود گرد و خاک بسیار در محیط دچار گرفتگی شده باشد که در این صورت باید سریعا اقدام به تعویض فیلتر هپا کرد.

فیلتر اولپا

دارای راندمان بالاتری نسبت به فیلتر هپا است و 99.99 درصد ذرات تا قطر 12 میکرومتر را جذب می­ کند. فیلتر ULPA مخفف Ultra-Low Particulate Air است. از نظر ساختاری شبیه فیلتر هپا است یعنی همانند فیلتر هپا دارای ورقه­ هایی از جنس میکروفایبرگلاس به همراه فویل آلومینیومی جدا کننده است. تفاوت آن­ ها در این است که ورقه­ های به کار رفته در فیلتر اولپا از الیاف ظریف تری نسبت به فیلتر هپا تشکیل شده است.

مقایسه فیلتر های هپا و اولپا

• قابلیت جذب بیشتر فیلرت اولپا نسبت به هپا
• طول عمر بیشتر فیلتر های هپا در برابر فیلتر های اولپا
• گران تر بودن فیلتر های اولپا در مقابل فیلتر های هپا